Ông Năm đang siêu âm bụng tại Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh TP HCM thì khởi phát đột quỵ,được chuyển vào phòng cấp cứu trong trạng thái lơ mơ,tiếp xúc kém,liệt nửa người bên phải. Ngày 26/2,ThS.BS Lê Thị Yến Phụng,Khoa Thần kinh,Trung tâm Khoa học Thần kinh,cho biết tình trạng người bệnh chuyển biến xấu rất nhanh,tiên lượng nặng,không cấp cứu kịp thời có thể dẫn tới nhồi máu não ác tính - thể bệnh nặng,nguy cơ tử vong cao.

Ông bị rung nhĩ 20 năm phải uống thuốc,hai lần đột quỵ vào năm 2016,2022. Hai ngày gần đây,ông bị chướng bụng,khó tiêu,chán ăn,tự bỏ thuốc điều trị bệnh rung nhĩ. Đây là dạng rối loạn nhịp tim mạn tính do tâm nhĩ trái co bóp bất thường khiến máu ứ đọng sâu trong tâm nhĩ,dễ hình thành cục máu đông. Khi cục máu đông theo dòng tuần hoàn máu lên đến não,nguy cơ dẫn tới đột quỵ có thể cao hơn bình thường. "Người từng đột quỵ có nguy cơ cao tái phát đột quỵ và mức độ nguy hiểm thường cao hơn lần trước. Ông Năm tự bỏ thuốc điều trị rung nhĩ càng khiến bệnh mất kiểm soát,là nguyên nhân chính khiến ông đột quỵ lần thứ ba",bác sĩ Phụng giải thích.

Đánh giá theo thang điểm NIHSS,tình trạng đột quỵ của ông là 23,thuộc mức rất cao. NIHSS là thang điểm dùng để đánh giá tiên lượng lâm sàng đối với bệnh nhân đột quỵ cấp. Bệnh nhân có điểm số càng cao phản ánh mức độ đột quỵ càng nặng. Bác sĩ đánh giá ý thức cho người bệnh bằng thang điểm Glasgow ghi nhận 10/15 điểm (điểm số càng thấp mức độ hôn mê càng nặng).

Các bác sĩ báo động khẩn Code Stroke - quy trình cấp cứu đột quỵ được kích hoạt khẩn,kết nối các chuyên khoa và các thiết bị sẵn sàng cấp cứu đột quỵ. Kết quả chụp CT sọ não loại trừ ông Năm bị xuất huyết não (xảy ra khi mạch máu não bị vỡ). Song nếu bác sĩ dùng thuốc tiêu sợi huyết ngay cho ông Năm thì nguy cơ biến chứng xuất huyết não diện rộng rất cao do ông dùng thuốc kháng đông điều trị rung nhĩ nhiều năm. Bác sĩ đa chuyên khoa hội chẩn nhanh,quyết định tiếp tục chụp CT có tiêm thuốc tương phản để đánh giá chuyên sâu. Nếu có tắc mạch máu lớn,bác sĩ sẽ cấp cứu bằng can thiệp nội mạch lấy máu đông. Ông Năm đột quỵ trong giờ đầu (tính từ thời điểm khởi phát triệu chứng đột quỵ),có thể tận dụng "giờ vàng" can thiệp nội mạch (trong 24 giờ đầu) giúp tái thông mạch máu não sớm,tránh được biến chứng của thuốc tiêu sợi huyết.

Kết quả chụp CTA mạch máu não cho thấy người bệnh bị tắc hoàn toàn động mạch não giữa bên trái tại vị trí nhánh M1,chiều dài khoảng 10 mm. Người bệnh được can thiệp nội mạch,loại bỏ cục huyết khối đang làm tắc động mạch não. Can thiệp nội mạch là phương pháp ít xâm lấn,hiệu quả cao và an toàn,nhất là với bệnh nhân đột quỵ cao tuổi,rung nhĩ,theo bác sĩ Phụng.

Động mạch não giữa bên trái của cụ Năm bị tắc hoàn toàn (hình trái) và tái thông sau khi can thiệp nội mạch (hình phải). Ảnh: Bệnh viện cung cấp

BS.CKI Dương Đình Hoàn,Trưởng Đơn vị Can thiệp Thần kinh,Trung tâm Chẩn đoán Hình ảnh và Điện quang Can thiệp,Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh TP HCM,cho biết dưới sự hỗ trợ của máy chụp mạch máu số hóa xóa nền DSA hiện đại,êkíp can thiệp luồn ống thông nhỏ vào động mạch đùi tại vùng bẹn,bên trong có thêm vi ống thông siêu nhỏ được gắn dụng cụ chuyên dụng. Sau đó,di chuyển trong lòng mạch,nhanh chóng tiếp cận vị trí cục huyết khối ở não.

Từ đây,bác sĩ hút toàn bộ huyết khối ra ngoài,góp phần tái thông mạch máu não chỉ sau 15 phút can thiệp. Ưu điểm của phương pháp này là giảm tối đa tổn thương não,hạn chế các khiếm khuyết thần kinh sau đột quỵ.

Sau can thiệp nội mạch,lâm sàng,cụ Năm cải thiện rõ rệt. Bác sĩ đánh giá lại thang điểm NIHSS giảm còn ba điểm. Kết quả chụp MRI 3 Tesla sau 24 giờ đột quỵ cho thấy tuần hoàn máu não bình thường,không xuất huyết. Tổn thương nhồi máu lần này có kích thước nhỏ,không có dấu hiệu nhồi máu não lan rộng.

Sau 4 ngày,người bệnh vận động nhẹ,sức cơ phục hồi gần mức bình thường,nói chuyện rõ,các chỉ số sinh hiệu ổn định. Thang điểm NIHSS tiếp tục giảm,chỉ còn một điểm. Người bệnh được tầm soát các yếu tố nguy cơ gây tái phát đột quỵ trước khi xuất viện và tập phục hồi chức năng sau đột quỵ. "Người bệnh tái phát đột quỵ nhiều lần với mức độ nặng nhưng phục hồi gần như bình thường là rất ít gặp",bác sĩ Phụng cho biết.

Bác sĩ Phụng kiểm tra mức độ hồi phục sức cơ của ông Năm sau 4 ngày đột quỵ. Ảnh: Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh

Người mắc các bệnh nền như rung nhĩ,rối loạn nhịp tim,tăng huyết áp,xơ vữa động mạch,đái tháo đường... thuộc nhóm nguy cơ cao xảy ra đột quỵ. Mức độ nguy cơ càng tăng cao với người cao tuổi hoặc tiền sử đột quỵ. Người bệnh nên tuân thủ nghiêm chỉ định dùng thuốc và tái khám theo lịch hẹn của bác sĩ. Không tự ý bỏ thuốc điều trị dù trong thời gian ngắn. Trường hợp cần thiết có thể nhờ người nhà theo dõi,hỗ trợ,nhắc nhở để tránh tình trạng tự bỏ thuốc điều trị hoặc không tái khám rất nguy hiểm.

Khi phát hiện người bệnh đột ngột có biểu hiện như nói khó,miệng méo,đau đầu,mờ mắt,tri giác kém,yếu liệt tay chân hoặc bất thường khác... hãy nhanh chóng đưa đến cơ sở y tế có chuyên môn cấp cứu đột quỵ gần nhất hoặc có thể gọi đến tổng đài cấp cứu 115 để được hỗ trợ,tránh để lâu nguy hiểm.

Trường Giang

* Tên người bệnh đã thay đổi

Độc giả gửi câu hỏi về bệnh thần kinh tại đây để bác sĩ giải đáp