Vòng hai Australia Mở rộng sẽ chứng kiến cái tên đặc biệt: Learner Tien - người sẽ đối đầu với hạt giống số năm Daniil Medvedev. Tay vợt Mỹ mới đây đánh bại Camilo Ugo Carabelli với tỷ số 4-6,7-6,6-3,5-7,6-4. Sau năm set kịch tính,Tien ghi 44 điểm winner và bảy lần thắng game đỡ bóng. Phong độ này mang về thắng lợi đầu tiên tại Grand Slam cho tay vợt xếp thứ 121 thế giới.

Vị trí này khiến Tien phải tham dự vòng loại Australia Mở rộng. Anh được chọn làm hạt giống số 16,thắng ngược Gregoire Barrere 4-6,6-1 ở trận đầu,loại Juan Pablo Ficovich 6-4,6-2 trong trận kế tiếp,cuối cùng hạ hạt giống số 21,Jozef Kovalik,6-4 để giành vé vào vòng đấu chính.

Tay vợt gốc Việt làm thế giới trầm trồ

Diễn biến chính trận Carabelli - Tien hôm 14/1.

Đó là chuỗi chiến thắng đáng khen ngợi của Tien,song chẳng phải lần đầu anh tạo ra mạch trận bất bại như vậy,thậm chí còn ấn tượng hơn. Từ tháng Năm đến tháng Bảy mùa trước,Tien từng thắng 28 trận liên tiếp ở các cấp độ khác nhau. Khoảng thời gian thăng hoa này đưa Tien vươn lên vị trí số 191 thế giới ở tuổi 18.

2024 là mùa giải xuất sắc của Tien tính từ đầu sự nghiệp. Tay vợt sinh ở Irvine,California giành danh hiệu Challenger đầu tiên vào tháng Bảy,rồi sau đó bổ sung hai chức vô địch nữa. Còn ở các sự kiện thuộc hệ thống ITF World Tennis Tour,Tien thắng bốn giải. Tại ATP Tour,anh đánh dấu trận thắng đầu tiên ở Winston-Salem Open khi vượt qua tay vợt số 51 thế giới Fabian Marozsan,trước khi khuất phục số 68 thế giới Thiago Seyboth Wild trên đường vào tứ kết. Cuối năm,Tien vào đến chung kết Next Gen ATP Finals và chỉ thua trong bốn set với Joao Fonseca - một trong những sao mai hay nhất thế giới và cũng đang tỏa sáng ở Australia Mở rộng năm nay.

Hành trình xán lạn rộng mở phía trước Tien,dù sự nghiệp của một tay vợt chuyên nghiệp dường như không phải viễn cảnh khi cậu còn nhỏ. Không có tay vợt thần tượng,cũng chẳng dán bất kỳ tấm ảnh poster nào về ngôi sao quần vợt trong phòng,môn thể thao này đến với Tien theo cách tự nhiên nhất. Kể từ lần đầu cầm vợt lúc còn là đứa trẻ,Tien đã trải qua những bước ngoặt định mệnh để rồi trở thành một trong những tay vợt tuổi teen đáng xem nhất hiện nay.

Tien mừng chiến thắng ở vòng một Australia Mở rộng 2025 hôm 14/1. Ảnh: ATP

Mọi chuyện bắt đầu khi nhà Tien sống cách sân quần vợt tại Heritage Park,gần khu dân cư Oak Creek Village ở Irvine,chỉ khoảng 50 m. Bố mẹ của Tien,Khuong và Huyen,chơi tennis để giải trí. Họ,những người Việt Nam,đưa Tien và con gái,Justice,đến sân quần vợt từ lúc rất nhỏ. Một gia đình sống khăng khít,với hai người con được đặt tên theo nghề nghiệp của cha mẹ: ông Khuong là luật sư mảng bất động sản,bà Huyen là giáo viên dạy toán.

Vào ngày nghỉ,cả nhà thường chơi ở sân quần vợt. Ông Khuong và bà Huyen sẽ đánh bóng một lúc,rồi chơi đùa với các con quanh sân. Tien cầm vợt nghịch rồi bén duyên với nghiệp lúc nào không hay. Do còn quá nhỏ,cây vợt lại nặng,động tác vung vợt của Tien làm cậu bé xoay tròn đã mang lại tiếng cười cho gia đình.

Tất cả xuất phát từ một hoàn cảnh tình cờ khi nhà Tien sinh sống ngay gần các sân quần vợt công cộng. "Nếu không dễ dàng tiếp cận sân đấu như vậy,tôi nghĩ chưa chắc tôi đã chơi quần vợt",Tien nhớ lại.

Bố cậu đã huấn luyện con trai trong những năm hình thành tính cách,giai đoạn 4 đến 11 tuổi. Ông dạy cậu cách làm những điều đúng đắn trong quần vợt. Tien sớm tập với vợt và bóng thông thường,không phải loại nhỏ,nhẹ cho trẻ em. Ông Khuong đưa con trai đến tập luyện với các HLV khác,gồm cả VĐV chuyên nghiệp ở địa phương Chris Emery,ngay từ lúc ông chưa định hướng cho Tien theo chuyên nghiệp. Người cha ảnh hưởng lớn đến Learner Tien.

"Tôi không bao giờ muốn con trai trở thành tay vợt giận dữ hay la hét trên sân",ông Khuong nói về việc huấn luyện với Tien. "Tôi thấy nhiều tay vợt,ở các cấp độ,la hét với người thân trên khán đài. Chắc họ phải ức chế lắm mới làm vậy. Những tay vợt này cần biết rằng họ đi chung xe và cùng ngồi một bàn ăn tối với người họ vừa mắng nhiếc".

Tien tại một giải Challenger Tour năm 2024. Ảnh: ATP

Huấn luyện hay giảng dạy là công việc yêu thích đối với ông Khuong và bà Huyen,dù trong lớp học hay trên sân,bởi ông Khuong tin rằng quần vợt sẽ không trở thành sự nghiệp chính của con trai. Cậu bé được học tại nhà,nơi mẹ Huyen dạy toán cho cậu theo chương trình của Singapore.

Nhưng quần vợt lại là môn Tien học vào nhất,dễ dàng nhất. Tien nhận ra nhanh chóng sự khác biệt và lợi thế mà cậu có thể khai thác với việc thuận tay trái. Khi còn nhỏ,Learner Tien không ngại phô trương kĩ thuật ngay trên sân,với lối chơi giao bóng lên lưới nhờ những cú đánh xoáy khó đoán.

Hồi năm tuổi,Tien lần đầu vô địch ở Irvine. 5 năm sau,cậu gia nhập chương trình phát triển tài năng trẻ của Hiệp hội Quần vợt Mỹ (USTA). Tại đây,Tien quen thêm vài tay vợt triển vọng khác từ California,như Zachary Svajda,Brandon Nakashima hay Alex Michelsen. Đến năm 14 tuổi,Tien đại diện cho quần vợt Mỹ thi đấu giải trẻ vô địch thế giới. Con đường của cậu cũng tương tự rất nhiều tay vợt trẻ hàng đầu khác từng đi qua: tham dự giải trẻ Davis Cup,trước khi tiến vào những sự kiện của Liên đoàn Quần vợt quốc tế (ITF),rồi cả nội dung trẻ Grand Slam.

Thế rồi Covid-19 ập đến. Quần vợt ngưng trệ trong một năm. Với Tien,điều đó là cần thiết để cậu có thời gian nghỉ ngơi và sống bình thường như bao thiếu niên khác. "Khi bạn giỏi hơn,đồng nghĩa nhiệm vụ,áp lực,sự kỳ vọng sẽ tăng lên",ông Khuong nói. "Thằng bé đã rất mệt mỏi". Tien rời xa cây vợt và mông lung về những lựa chọn trong tương lai.

Tien ở nhà chơi điện tử. Cậu cũng hoàn thành và tốt nghiệp trung học năm 15 tuổi. Khi quần vợt trở lại,tâm trí của Tien đã đổi thay. Trước sự kiện Easter Bowl 2021 – giải vô địch quốc gia do USTA tổ chức,Learner nói với mẹ rằng cậu muốn theo đuổi sự nghiệp quần vợt nghiêm túc. Tien vào chung kết,giành quyền tham dự hai sự kiện của ITF. Dù thua,Tien vẫn khẳng định với cha: "Con có thể đánh bại bất kỳ ai".

Tien (trái) và nhà vô địch Fonseca trong lễ trao giải Next Gen ATP Finals 2024 ở Jeddah,Arab Saudi. Ảnh: ATP

Những tay vợt đồng trang lứa lúc đó đều tiến thêm vài bậc so với Tien. Nhưng việc bị bỏ lại phía sau chỉ càng làm tay vợt sinh năm 2005 thêm khát khao và quyết tâm. Sự thăng tiến bắt đầu tại giải quốc gia USTA Boys 2022,khi Tien giành chức vô địch. Thành tích này mang về cho Tien suất đặc cách dự Mỹ Mở rộng 2022,giúp cậu trở thành tay vợt trẻ nhất lọt vào vòng đấu chính đơn nam kể từ Donald Young năm 2005 – từng là một hiện tượng và cựu số một trẻ thế giới.

Sau đó,Tien gia nhập đội USC Trojans của Đại học Southern California vào giữa mùa giải 2022/23,chinh chiến tại hệ thống NCAA danh tiếng. Tien toàn thắng trong ba trận đơn và đôi. Kết quả này chẳng gây bất ngờ đối với HLV của USC Trojans,ông Brett Masi – người từng theo dõi Tien tập luyện thời niên thiếu: "Tôi vốn đã biết cậu ấy là tài năng đặc biệt trong thế hệ của mình. Tien khi đó mới 12 tuổi,nhưng đã đánh bại những người lớn hơn cậu năm tuổi". Cũng trong năm 2023,Tien đi tới hai trận chung kết đơn nam trẻ của Australia Mở rộng và Mỹ Mở rộng.

Masi chắc hẳn còn kinh ngạc hơn,khi Tien thắng 28 trận liên tiếp trong năm 2024 sau khi bị rạn xương sườn hồi tháng Hai và phải nghỉ thi đấu tám tuần. Chấn thương này cùng khoảng thời gian tạm "giải nghệ" năm 2020 làm Tien phải suy nghĩ và thay đổi. Cậu chuyên nghiệp và coi trọng hơn đến việc hồi phục,đồng thời quan tâm,chăm sóc cơ thể hơn trước và sau mỗi trận đấu.

Thành quả đến khi Tien trải qua năm 2024 với hàng loạt cột mốc mới. Theo Eric Diaz,HLV của Tien,cậu học trò ngày càng điềm tĩnh hơn khi rơi vào thời điểm khó khăn của trận đấu. Tien dần học được cách vượt qua những giây phút xao động để giành lấy chiến thắng. "Cậu ấy có tâm lý tốt",ông Diaz nhận xét: "Learner thực sự giữ được sự bình tĩnh ở điểm số quan trọng. Điều này giúp tăng tự tin,và sau đó cậu ấy chỉ cần chơi thứ tennis của bản thân".

Thứ tennis đó là điều Daniil Medvedev cần hết sức cẩn trọng tại vòng hai Australia Mở rộng lúc 16h30 ngày mai 16/1 (giờ Hà Nội).

Vy Anh